Schrijver vs Wildeman

Schrijver vs Wildeman, donderdag 5 januari 2017, omstreeks kwart voor vier
tentoonstelling 'Op Zoek naar Utopia', Museum M, Leuven

"Het laatmiddeleeuwse verlangen naar de primitieve levensstaat kwam tot uiting in talloze literaire werken, in folklore-vermaak aan adellijke hoven en in burgerlijke middens (waar men bij feestelijke gelegenheden 'wildeman' speelde), alsook in ontelbare kunstwerken. [...] De wildheid [is] vaak een metafoor voor heftige seksuele driften, die door de geliefde zullen 'getemd', dit is bevredigd worden. Hier belichaamde de 'wilde' de utopie van een gelukzalig en bevredigd 'natuurlijk' leven. [...] De 'wilden' belichamen een afwezigheid van alle knellende normen en verplichtingen van het sociale bestel. [...] 'Wild' omvatte alles wat buiten de menselijke cultuur, zeden en normen stond, al het demonische en bovennatuurlijke, al het ontrouwe en amorele, al het woeste en het onbewerkte, al het verkeerde en verwarde, al het vreemde en beangstigende en wonderbare. Wildheid was bedreigend en beangstigend, maar ook fascinerend en aantrekkelijk. De behaarde wilde belichaamde evenzeer al het gene men verlangde, maar wat verboden was [...]
Maar de wilde oerstaat van de mens fascineerde de middeleeuwer ook in de religieuze verzuchtingen van het gereformeerde Augustinisme vanaf de veertiende eeuw [...], in staatsgevaarlijke bewegingen zoals de 'Secte van de Vrije Geest' in de Adamitische cultussen van Bohemen tot Picardië en van de Nederlanden tot Baskenland [...]. Laatstgenoemde groepen trachtten de vermeende eigenschappen en gedragspatronen van de oermens opnieuw tot leven te wekken ter voorbereiding van het Duizendjarig Rijk van de Heilige Geest. Daarom wensten ze alle instituties af te schaffen en de vrije liefde (opgevat vanuit mannelijk standpunt) te propageren. Aldus werd de 'oer-wildheid' de leidraad tot een utopie, die men desnoods te vuur en te zwaard in werkelijkheid trachtte om te zetten.
(Jan Van der Stock, Op Zoek naar Utopia, tent. cat., Leuven (WPG/Davidsfonds, Amsterdam University Press), 2016, pp. 296-299)

anon., Wildeman met Knots, Zuidelijke Nederlanden,

begin zestiende eeuw, hout, 179 x 45 x 42 cm, privécollectie

(uit: Jan Van der Stock, Op Zoek naar Utopia, tent. cat., Leuven
(WPG/Davidsfonds, Amsterdam University Press), 2016, pp. 296-299)

anon., Wildeman met Knots (detail)

(uit: Jan Van der Stock, Op Zoek naar Utopia, tent. cat., Leuven
(WPG/Davidsfonds, Amsterdam University Press), 2016, pp. 296-299)

anon., Wildeman met Knots (detail)

(uit: Jan Van der Stock, Op Zoek naar Utopia, tent. cat., Leuven
(WPG/Davidsfonds, Amsterdam University Press), 2016, pp. 296-299)