zaterdag 23 april 2016

Het Land van Kokanje (Luilekkerland)

"Accurata Utopiae Tabula", an "accurate map of Utopia", Johann Baptist Homann's map of Schlaraffenland published by Matthäus Seutter, Augsburg, 1730

"Cockaigne or Cockayne /kɒˈkeɪn/ is a land of plenty in medieval myth, an imaginary place of extreme luxury and ease where physical comforts and pleasures are always immediately at hand and where the harshness of medieval peasant life does not exist. Specifically, in poems like The Land of Cockaigne, Cockaigne is a land of contraries, where all the restrictions of society are defied (abbots beaten by their monks), sexual liberty is open (nuns flipped over to show their bottoms), and food is plentiful (skies that rain cheeses). Writing about Cockaigne was a commonplace of Goliard verse [a group of clergy who wrote bibulous, satirical Latin poetry in the 12th and 13th centuries]. It represented both wish fulfillment and resentment at the strictures of asceticism and death." (Wikipedia, dd. 01/03/2016)
"One Latin poem of the twelfth century (Carmina Burana 222 [in de versie van Orff: '13. Ego sum abbas Cucaniensis') is spoken by an abbas Cucaniensis, an 'abbot of Cockaygne' who presides over drinking and gambling, and [contains] the descriptions of the two abbeys in Cockaygne, which invert the usual norms of religious life."(http://www.thegoldendream.com/landofcokaygne.htm)


Etymology

"While the first recorded use of the name are the Latin "Cucaniensis", and the Middle English "Cokaygne", or modern-day "Cuckoo-land", one line of reasoning has the name tracing to Middle French (pays de) cocaigne"(land of) plenty," ultimately adapted or derived from a word for a small sweet cake sold to children at a fair. In Italian, the same place is called "Paese della Cuccagna";
the Flemish-Belgian equivalent is "Luilekkerland (or: lolland, land van Kokanje of het land van melk en honing). [Luilekkerland-verhalen zijn in de Lage Landen het vroegst overgeleverd in Middelnederlandse rijmteksten uit de 15e en 16e eeuw. Luilekkerland heet dan nog 'Cockaengen'. Het woord stamt uit het Oudfrans en betekent zoveel als 'het land van de honingkoeken'. De oudst bekende tekst waarin de naam voorkomt, is een Latijns lied uit de 'Carmina Burana' (begin 13e eeuw)(Wikipedia, dd. 01/03/2016)]; the German equivalent is Schlaraffenland (also known as "land of milk and honey"). In Spain an equivalent place is named Jauja, after a rich mining region of the Andes, and País de Cucaña ("fools' paradise") may also signify such a place. From Swedish dialect lubber (fat lazy fellow) comes Lubberland, popularized in the ballad An Invitation to Lubberland.
In the 1820s, the name Cockaigne came to be applied jocularly to London, as the land of Cockneys, and thus "Cockaigne", though the two are not linguistically connected otherwise. The composer Edward Elgar used the title "Cockaigne" for his concert overture and suite evoking the people of London, Cockaigne (In London Town) (1901).
The Dutch villages of Kockengen and Koekange were named after Cockaigne. The surname Cockayne also derives from the mythical land, and was originally a nickname for an idle dreamer.


Descriptions

Like Atlantis and El Dorado, the land of Cockaigne was a utopia, a fictional place where, in a parody of paradise, idleness and gluttony were the principal occupations. In Specimens of Early English Poets (1790), George Ellis printed a 13th-century French poem called "The Land of Cockaigne" where "the houses were made of barley sugar and cakes, the streets were paved with pastry, and the shops supplied goods for nothing"
According to Herman Pleij, Dreaming of Cockaigne: Medieval Fantasies of the Perfect Life (2001):
"roasted pigs wander about with knives in their backs to make carving easy, where grilled geese fly directly into one's mouth, where cooked fish jump out of the water and land at one's feet. The weather is always mild, the wine flows freely, sex is readily available, and all people enjoy eternal youth."
Cockaigne was a "medieval peasant’s dream, offering relief from backbreaking labor and the daily struggle for meager food."
The Brothers Grimm collected and retold the fairy tale in Das Märchen vom Schlaraffenland (The Tale About the Land of Cockaigne)."
(Wikipedia, dd. 01/03/2016)

De Middelnederlandse versie: 'Dit is van dat edele lant van Cockaengen'

"Die neringhe is menigherande
Die men doet in allen lande
Om dat lijff mede t'ondraghen
Hoert, wat ic u sal ghewaghen
Ick quam laesten in een lant.
Daer ic vreemt was ende onbecant.
Nu moechdi horen wonder groot,
Wat God den luden daer gheboet
In dat lant te wessen ende te sijn
Sonder arbeit ende sonder pijn!
Dit wort den luden wel becant.
Sach ye man beter lant
Dan dat lant van Cockaengen?
Die helft is beter dan al Spaengen
D'ander helft is beter dan Betouwen.
Men heft er wil van schonen vrouwen.
Dit is 't lant van den Heligen Gheest.
Wie daer lancst slaept, de wint meest.
Daer en derf nyemant doen werck,
Out, jonc, cranc of sterk.
Daer en mach nyemant yet gheborsten
Die wanden sijn daer ghemaect van worsten.
Daer sijn die veynsteren ende doren
Ghemaect van salmen ende van storen
Die tafelborden sijn struven in pannen,
Van bier sijn ghemaect die kannen
Die platelen die in den huse sijn,
Sijn van fijn guldijn.
Dat broet al shoen ter wijn
Alsoe claer als die sonnenschijn,
Die balkan, die daer in den huse leggen,
Sijn ghemaect van boterwegghen
Haspelen, spinrocken ende alsulke dinghen
Sijn ghebacken van crakelinghen.
Daer sijn die bancken ende stoelen
Ghebacken all van roffiolen.
Daer sijn die solreplancken oek
Ghebacken van claren pepercoeck.
Die latten sijn palinghen ghebraden,
Die huise syn gedeckt mit vladen,
Die syn geflochten sonder waen,
Daer lopen hasen ende conynen,
Wil herten ende everswynen
Van w ?
Die mach men vangen mitter hant
Sach oyt iemant beter lant!
Want schoen leyder syn daer oeck goitkoep,
Voer elke deur licht er eyn hoep,
Elkerlijc na synen sin
Daerto kous en ende schoen:
Die wil, die maech se aendoyn,
Al waer hi ridder ofte knccht.
Daer vint men tot allen straeten gespreit
Schone tafelen, die men nyemant weiderseit,
Eten, drincken mach men alle den dach
Daer en derf nyemant gheven ghelach,
Als men hier ten lande doet.
Och, dat lant van Cockaengen is so goet!
Het reghent daer in allen hoecken
Vladen, pasteyen ende pannekoecken.
in dat lant loept een ryvier
Van goeden wijn, van goeden bier,
Muscadel and oec clareyt
Romeny die men ontseit.
Die mach men drincken goeden cost
Wil men wijn of wil men most
Mit ghenghever ende mit muscaten
Sijn ghemaect aldaer die straten.
Veel ghels is daer goet tijt.
Daer en draecht man hat noch nijt,
So wat men daer in 't lant vint legghen,
Dat neemt men sonder wedersegghen.
Ende doet daermede sijn bederve
Recht of 't waer sijn eyghen erve.
Het is daer altijt of 't waer meye.
Daer singt elc voghel sijnre leye.
Daer coemt in die maent vijf weken
?? niet ghebreken
Ende iiij. Paes chen in 't jaer
Ende vier Pinte ren daernaer
?? nte Jans misse
?? ghewissen
Ende iiij. Kersdag he, dat is waer,
Ende eynen vasten in hondert jaer
?? mer enen halven dach
?? nye beter lant en sach.
Noch is daer een beter doecht,
Daer elck mynsche by is verhoecht.
In dat lant loept een Jordane
?? en die dier quamen
?? men dat water in haren mont
?? ouden alle worden jonc,
Recht of sy waren van twintich jaren
Dat seg ic u voerware.
Daer sijn trompen ende schelmeyen,
Daer sy op dansen ende op reyen,
Ende driven vroechden sonder ghetal.
Ick hoep 't hem ewelic duren sal.
So wie dat daer coemt in Gods namen
Die mach voerwaer wel segghen: Amen."


vertaling naar het Engels:

This is about that idyllic land of Cockaigne

"Of livelihoods there are plenty
That men do in all the lands
Of keeping body and soul together.
Hear this, what I have to say!
I came lately on a land
There it was strange and unknown.
Now listen well, for 'tis wondrous true
What God the people there has commanded:
In that land to live and to be,
Without work and without pain!
This word the people will believe.
Has seen anyone a better land
Than that land of Cockaigne?
The half is better than all Spain,
The other half is better than Betouwen.
Men have their will with beautiful women.
This is the land of the Holy Ghost;
Those who longest sleep, earn the most.
The whole day long no one does work,
Whether old, young, weak or strong.
There no one suffers shortages,
The walls are there made of sausages.
There are the windows and the doors
Made of salmon and of sturgeon.
The tabletops are made out of pancakes,
Of beer are made the jugs.
The plates that are in the house
Are all of the finest gold.
The bread lies next to the wine
Which is as clear as the sunshine.
The beams that in the house are laid
Are made of butter.
Hasps and spools and all such things
Are baked of crispy crackel.
There are the benches and stools
Baked all of meat pies
There are the roof planks overhead
Baked of finest gingerbread.
The rafters are of eels grilled,
The roofs are decked with sweets,
All about together we see
The hares and rabbits
With deer and wild boar
Of  ?
They let men catch them with their hand
Has seen anyone an better land!
Nice clothes are there very cheap,
In front of each door lying in a heap,
All may to their liking choose
Stockings and shoes:
It will make one dressed so fine
Whether they be squire or knight.
There can men in all the streets find
Beautiful tables for anyone to partake
Eating, drinking make men all the day
And no one ever has to pay
As all men here in this land do
Oh, that land of Cockaigne is so good.
It rains there in all fair parts
Sweets, pastries and cooked tarts.
In that land flows a river
Of good wine, of good beer,
Muscatel and fine claret,
Sherry for men as well
This may men drink at no expense
Whether wine or whatever they want
With ginger and with nutmeg
Are what they use to pave the street
Everything there is going well
There of riches man has no need.
So what men there in the land find lying
That may take men without asking twice.
And do it like it is deserved
Sure that it truly is their own.
It is there always no time but May.
There sings every bird its own song.
There comes in the month five weeks
?? not lacking
And four Easters in the year
And four Pentecosts right behind
?? Saint John's feast
?? wish for
And four Christmas hear, that is the way
And one fast in a hundred years
?? lasts only a half day.
?? never a better land was seen.
Nowhere is there a better place
There everyone there is blessed.
In that land flows the Jordan
?? who there come in numbers
?? men that water in their mouth
?? the old all become young
As though they were twenty years old.
That's a sight to behold.
There are trumpets and pipes,
There all are dancing and going round,
And going on without care.
I hope it forever will endure strong.
So those that there come in God's name
They may overall well say: Amen"

(http://www.thegoldendream.com/landofcokaygne.htm, dd. 23/04/2016)

Luilekkerland vs Aards Paradijs = Honger vs Mystiek

"waar verlangen naar geluk en onschuld bij devote zielen het beeld opriep van het aardse paradijs, hebben de verrukkingen van Luilekkerland bij behoeftigen door de eeuwen heen het aardsere verlangen gewekt aan hun misère te ontsnappen. In de verschillende verhalen richt men zich vaak tot de armen en wordt er verkondigd dat ook voor hen eindelijk het moment is gekomen om het er flink van te nemen: de legende van Luilekkerland ontstaat dan ook niet in mystieke kringen, maar bij al eeuwenlang hongerende volksmassa's." (Eco 2013, '10. Luilekkerland', p. 291)

Nicolo Nelli and the Queen of Cockaigne

Nicolò Nelli, The Land of Cockaigne, 1564, ets, 40 x 53 cm,  Hollyman and Treacher


'The Land of Cockaigne' with searchable details 

"This is a moral landscape with little hint of the Utopian overtones others have stressed. Nelli sees overblown indulgence and unfettered pleasure as leading only to the deterioration of the human condition. [...]  
The depiction of the land of Cockaigne was a popular subject- allowing the narrator to fantasise on food for free - horses born with saddles and fish that leap out of the river and offer themselves as food. A poem in Dutch of 1567 describes (among other facilities) tarts that cook themselves and fences made of sausages. 
Look out for Breughel's celebrated painting of the subject (1567) , and listen to Elgar's Cockaigne (In London Town) Concert Overture Opus No.40. which the composer meant to be 'stout and steady' rather than a moral reflection on an excess of provender. "


versie 1871, London, British Museum (spiegelbeeld !)
Nicolò Nelli, Venerable Idleness, Queen of Cockaigne (La Venerabile PoltroneriaRegina di Cucagna),
ca. 1552–79, Venezia, New York, Metropolitan Museum of Art


Nicolò Nelli, Il trionfo de carnavale nel paese de cucagna, ca. 1575-1590

[Nicolò Nelli: Venetian illustrator and mapmaker (1530 – ca. 1580)]
['poltroneria': laziness; sloth; indolence]

woensdag 20 april 2016

De Fabels van Cocagne (Li fabliaus de coquaigne, 13de eeuw)

"Op een keer ging ik in Rome naar de paus / om penitentie te vragen, / en hij stuurde me op  pelgrimstocht naar een land / waar ik veel wonderbaarlijke dingen heb gezien: / hoor nu hoe de mensen leven / die in dat gebied wonen. / Ik denk dat God en al zijn heiligen het / meer dan in enige andere streek / hebben gezegend en gewijd. / Het is het land van Cocange, / waar de langslaper het meest verdient. [ ... ] / De muren van de huizen zijn gemaakt / van zeebaarzen, zalmen en haringen, / de dakspanten zijn van steur, / de daken van hammen / en de dakgoten van worsten. / Het land heeft veel attracties, / want alle graanvelden zijn omringd / door stukken geroosterd vlees en varkensschouders; / op de straten bakken / dikke ganzen zichzelf en draaien / om hun as en worden op de voet / gevolgd door witte knoflooksaus, / en ik zeg jullie dat je overal / op de paden en de wegen / gedekte tafels kunt vinden, / met witte tafelkleden erop: / iedereen die dat wil kan / vrijelijk eten en drinken; / zonder verbod en zonder tegenstand / neemt iedereen wat hij wil, / vlees of vis, / en wie er een kar vol van wil meenemen, / zou dat naar believen kunnen doen; / vlees van herten of vogels, / of je het nu gebraden wilt of gekookt, / zonder er ook maar iets voor te betalen, / en zonder na het eten de rekening gepresenteerd te krijgen, / volgens de gebruiken van dit land: / het is de onbetwiste waarheid / dat in die gezegende streek / een rivier van wijn stroomt. [ ... ] / De mensen zijn er heus niet slecht, / ze zijn juist moedig en beleefd. / Een maand telt zes weken / en het is vier keer per jaar Pasen, / en er zijn vier Sint-Jansfeesten / en vier oogsten, / elke dag is een feestdag of een zondag, / het is vier keer Allerheiligen, Kerstmis / en Maria-Lichtmis per jaar, / en vier keer Carnaval; / de Vasten vindt eens per twintig jaar plaats, / en het is zo aangenaam te vasten / dat iedereen dat graag doet; / van de ochtend tot de noen / eten ze allerlei heerlijkheden, / vlees of vis of iets anders / en niemand durft hun dat te verbieden. / Denk niet dat ik een grap maak, / maar er is daar niemand van hoge of !age afkomst / die zich moet inspannen om zijn dagelijks brood te verdienen: / drie keer per week regent het er / een stortbui van warme pasteien, / en die regen valt zowel op behaarde / als op kale mensen, dat weet ik zeker, / en iedereen neemt ervan zoveel hij wil; / en het land is zo rijk / datje op elke straathoek / beurzen vol geld vindt; / iedereen kan voor niks / aan maravedi's en bezanten komen, / maar niemand koopt en niemand verkoopt. / De vrouwen zijn beeldschoon, / wie dat maar verlangt neemt / dames en dametjes, / zonder dat iemand daardoor beledigd is, / en doet ermee wat hem behaagt / zolang hij dat wil, en naar believen; / en de vrouwen worden er niet om veracht, / integendeel, ze worden er zeer om geëerd, / en als het toevallig gebeurt / dat een vrouw haar oog laat vallen / op een man die ze begeert, / kan ze die in het openbaar beetpakken / en ermee doen wat ze wil [...]. / Er is nog een ander wonder, / en iets dergelijks hebben jullie nog nooit gehoord, / en dat is de bron van de jeugd / die de mensen weer jong maakt, / en nu heb ik jullie alles verteld."
 (De Fabels van Cocagne (Li fabliaus de coquaigne, 13de eeuw) in: Eco 2013, '10. Luilekkerland', pp. 296-298)

["Maravedí was de naam van verschillende gouden en zilveren munten die tussen de 11e en de 14e eeuw op het Iberisch Schiereiland in omloop waren. Het was ook de naam voor verschillende rekenmunten tussen de 11e en de 19e eeuw." (Wikipedia, dd. 20/04/2016)]

["Bezant is een middeleeuwse term voor gouden munten die niet in West-Europa zijn geslagen. Daarbij kon het gaan om Byzantijse solidi, maar ook om Arabische of Egyptische dinars uit de diverse kalifaten. Marco Polo gebruikte de term om de gouden munten van het Yuan-dynastie aan te duiden. De bezant was dus niet een specifieke muntsoort, maar een aanduiding voor vreemde gouden munten." (Wikipedia, dd. 20/04/2016)]


De omgekeerde wereld van Luilekkerland

La folie des hommes ou Le monde à rebours, 18de eeuw, gekleurde prent,
Marseille, Musée des Civilisations de l'Europe et de la Méditerranée

"De vrijheid die men in Luilekkerland geniet is zo groot dat alles, net als bij het carnaval, zonder problemen kan warden omgekeerd, en een boer bijvoorbeeld een bisschop op de hak kan nemen.
Het wekt dan ook geen verbazing dat ook het thema van de omgekeerde wereld met dat van Luilekkerland samenhangt: boeren die een door een os gemende ploeg trekken, een molenaar die het juk draagt in plaats van zijn ezel, een vis die op de visser vist, dieren die naar twee mensen in een kooi staan te kijken of een kattenburcht die wordt belegerd door muizen. Het idee van een omgekeerd land zien we ook terug in verluchtigingen van middeleeuwse codices, waarop je bijvoorbeeld
hazen ziet die jacht maken op dejager. In de rabbijnse literatuur wordt gezegd: 'Ik zag een omgekeerde wereld waarin de machtigen laaggeplaatst waren en de nederigen hooggeplaatst' (Babylonische Talmoed, Baba Batra)" (Eco 2013, '10. Luilekkerland', p. 291)